“Door onze talenten, deskundigheid en middelen te bundelen, kunnen we ervoor zorgen dat we echt een verschil maken in de strijd tegen kanker”, stelde EVP-fractieleider Manfred Weber tijdens de verkiezingscampagne in 2019. Hiermee plaveide hij de weg voor de oprichting van een bijzondere parlementaire commissie kankerbestrijding. Deze commissie staat nu in de startblokken.

Europees kankerbestrijdingsplan

De strijd tegen kanker zal de komende jaren helemaal bovenaan de agenda staan. De Europese Commissie, met Voorzitster Ursula Von der Leyen en Stella Kyriakides, Commissaris voor Volksgezondheid, toonde zich eerder dit jaar, in februari, al bijzonder ambitieus bij de lancering van het ‘Europe’s Beating Cancer Plan’, dat tegen het einde van dit jaar moet leiden tot in concrete acties.

Elk jaar sterven 1,3 miljoen Europeanen aan kanker en 3,5 miljoen mensen krijgen jaarlijks de diagnose. Volgens cijfers van de Europese Commissie zal het aantal kankerdiagnoses nog verdubbelen tegen 2035, als we nu geen actie ondernemen.

Door binnen Europa, over de landsgrenzen heen, onze ervaring, middelen en expertise samen te leggen, kunnen we een eensgezind en alomvattend Europees masterplan opstellen. Dit plan wordt de komende jaren de katalysator voor sterke zorg en innovatief onderzoek. Het is belangrijk dat zowel preventie, gespecialiseerde behandelingen als een gezond leefmilieu aan de basis liggen. En we moeten daarbij altijd de patiënt centraal stellen.

Preventie

Preventie is essentieel: een gezonde levensstijl, toegang tot gezonde en betaalbare voeding, een reductie van het tabaks-, alcohol- en drugsgebruik, een gezond leefmilieu en een hoge vaccinatiegraad. Als beleidsmakers moeten we hiervoor de juiste randvoorwaarden scheppen en duidelijke keuzes durven maken.

Omgevingsfactoren

Als we het plan tegen kanker succesvol willen maken, dan zullen we in de bijzondere commissie een sterke link moeten leggen naar de Europese klimaatactie. Binnen de Green Deal streven we immers ook naar een gezonde leefomgeving. Nog al te vaak worden we blootgesteld aan allerlei kankerverwekkende en hormoonverstorende stoffen via het water, de lucht, ons voedsel, speelgoed en andere dagdagelijkse producten die we gebruiken. Deze schadelijke chemische stoffen, zoals bijvoorbeeld PFAS, belanden zo in ons lichaam en kunnen tot een verhoogde kankerincidentie leiden.

Tegelijk moeten we werknemers beschermen tegen blootstelling aan allerlei schadelijke stoffen op de werkvloer, door het werk van voormalig Europees Commissaris Marianne Thyssen verder te zetten. Bij de overgang naar een circulaire economie mogen we absoluut niet toestaan dat schadelijke stoffen hergebruikt worden in gerecycleerde producten. Een niet-toxische circulaire economie is een absolute must.

Gespecialiseerde zorg en behandeling

De behandeling van kanker vereist de juiste en gespecialiseerde aanpak. Hierbij mogen we geen patiënten uit het oog verliezen. Een patiëntengroep die extra aandacht verdient, zijn adolescenten en jongvolwassenen (AYA’s). Op een leeftijd waarop zij zouden moeten genieten van het leven worden zij geconfronteerd met een ernstige ziekte. Door het gebrek aan gespecialiseerde behandelingen voor hun specifieke leeftijdsgroep, moeten zij vaak noodgedwongen terugvallen op een klassieke behandeling voor volwassenen, of een behandeling voor kinderen. Dit is ook het geval bij klinische proeven.

Daarnaast is ook gelijke en betaalbare toegang tot medicijnen en behandelingen essentieel. Een kind uit Bulgarije moet dezelfde kansen krijgen als een kind uit België.  

Europa in de cockpit door het poolen van expertise en onderzoek

Het verenigen van onze krachten is dus een eerste stap wanneer we een verschil willen maken op Europees niveau. Het is essentieel dat we een versnelling hoger schakelen op het vlak van onderzoek en ontwikkeling en dat we onze expertise en onderzoek Europees bundelen, om de diagnose en behandeling van kankers te verbeteren, om nieuwe medicijnen te ontwikkelen en om de beste therapieën beschikbaar te maken. Dit onderzoek moet dan ook voldoende financieel gesteund worden door het toekomstig Europees gezondheidsbudget en de onderzoeksprogramma’s. Met het Europees Parlement blijven we hiervoor pleiten.

Hierbij moeten we ook nieuwe en innovatieve technologieën, zoals artificiële intelligentie (AI) ten volle inzetten. AI biedt ons enorme mogelijkheden om kankers in een vroege fase op te sporen en een accurate, snelle en gepersonaliseerde behandeling te voorzien.

Ook het onderzoek naar de correlatie tussen omgevingsfactoren en epigenetica zit in de lift. Om dit verder te steunen, moeten grondige biomonitoringsprogramma’s aan de basis van onze beleidsbeslissingen staan.

De patiënt centraal

In het werk van de bijzondere commissie moet de patiënt en zijn of haar familie steeds centraal staan. We moeten luisteren naar de ervaringen en de verhalen van de patiënt, en waar nodig het beleid aanpassen, met oog voor elke fase van de ziekte, zowel voor, tijdens als na de behandeling. De levenskwaliteit op korte en lange termijn dient altijd voorop te staan. Het is belangrijk dat zowel de bijwerkingen van de ziekte als die van de behandeling in rekening genomen worden. Patiënten ondervinden al te vaak zware financiële en sociale gevolgen. Ook hier moeten we voldoende aandacht voor hebben. Dat iemand die kanker overleeft het moeilijker heeft om bijvoorbeeld een verzekering af te sluiten, kan absoluut niet door de beugel.

Kanker en de bijhorende behandelingen hebben ook grote gevolgen voor mensen rondom de patiënt. Denk bijvoorbeeld aan de mantelzorgers, de familieleden en de nabestaanden. Zij kunnen ons vertellen wat er moet veranderen. Net daarom is de inbreng van patiënten en hun naasten zo essentieel.

Enkel door op Europees vlak ambitieus samen te werken, kunnen we voor een meerwaarde zorgen in de levens van patiënten en hun naasten. Eén ding is zeker: we moeten dit momentum met beide handen grijpen en nieuwe kansen bieden aan iedereen die door deze vreselijke ziekte getroffen wordt.